Monte Deneyi

1-      DENEYİN ADI: Monte Deneyi

2-      DENEYİN AMACI: Elle tutulamayan numunelerin Metalografik incelemeler için elle tutulur hale getirmek numunelerin korunmasını ve saklanmasını kolaylaştırmaktır.

   3-DENEYİN YAPILIŞI: Monte deneyi elle tutulamayacak büyüklükte olan numuneleri elle tutulabilir hale getimek için yapılan bir deneydir. Deneyde 2 adet numune monte işlemi yapılmıştır. Bunlardan birine sıcak monte diğerine soğuk monte işlemi uygulanmıştır. Soguk monte işleminde daha önceden kesilmiş numune incelenecek yüzeyi altta kalacak şekilde vazelinlenmiş kalıba konulur ve daha sonra bu kalıba termoplastik recine ve katalizör karışımı ilave edilerek beklenir.  Kalıptaki sıcaklığın azalması ve montenin oda sıcaklığına gelmesi  reaksiyonların bittiği yani katılaşmanın durduğunu bize söyler. Katılaşma işlemi sona erdiğinde monte daha sonraki işlemler için kalıptan çıkarılır.

Sıcak monte ise termoset reçine, sicaklık, basınç ve 2 parçalı kalıp kullanılarak yapılır. Cihaz üzerindeki göstergeden basıncın düşmemesi kontrol aktında tutulur.Ve belli bir süre sonra cihaz otomatik olarak durur.Cihaz durduktan sonra su ile sogutma yapılır daha sonra kalıp cihaza ters yerleştirilerek monte çıkarılır.Daha sonraki işlemler için hazır haldedir.

            İki yöntem arasında karşılaştırma yapmak gerekirse, soğuk monte işlemi daha basit daha hızlı bir işlemdir. Aynı anda birden çok monte yapmamıza izin verir fakat sıcak monte işleminde tek monte yapma şansımız var.Ayrıca sıcak monte işlemi monteyi yapan kişinin sürekli başında durmasını gerektiren bir yöntemdir.Fakat soguk monte işlemine göre daha iyi mekanik özellikler sergilediğinden dolayı özellikle sert malzemelerde kullanımı vardır.

    4-ÖDEVLER:

1-Dövme ve Dökme Aluminyum Alaşımları Arasındaki Fark Nedir?

  En genel anlanda Faz diyagramları incelendiğinde ötektik ve ötektik çevresindeki bileşimlere sahip olan alaşımların dökülebilirlik kabiliyetleri iyi olduğundan bunlar döküme uygun alaşımlar , Faz diyagramında ana metale daha yakın bileşimlere sahip olan alaşımların ise yoğrulma kabiliyetleri iyi olduğundan bunlara dövmeye uygun alaşımlar denir.

Aluminyum alaşımları 2 gruba ayrılmıştır.Bunlar  Dövme(Hadde) Alaşımları ve Döküm alaşımları olarak adlandırılır.

»Dövme Hadde Alaşımları: Plastik şekil verme ile şekillendirilebilen Aluminyum alaşımlarıdır.1XXX, 2XXX…..9XXX gibi 4 haneli bir standart kullanılarak içindeki Alaşım elementleri belirtilir.En çok bilinen türü ara alaşım elamanı Bakır olan 2024’tür. 2 gruba ayrılır.

 a)Isıl İşlenebilir Alaşımlar: Mukavemet arttırmak için çökelme sertleştirmesi uygulanabilen alaşımlardır 2XXX,6XXX

7XXX. Örneğin 6XXX içerisinde Si ve Mg içeren Aluminyum alaşımıdır.

 b)Isıl İşlenemez Alaşımlar: Gerilim sertleştirmesiyle mukavemet kazandırılan alaşımlardır.1XXX, 3XXX, 5XXX.

»Döküm(Dökme) Aluminyum Alaşımları: Döküm yoluyla şekillendirilen Aluminyum alaşımlarıdır.Mukavemet ve korozyon dirençleri yüksektir.Döküme uygun alaşımlar olduklarından yüksek akıcılığa sahiptirler. Dövme alaşımlarından ayırmak gösterimi ‘.’ farkı ile  1XX.X, 2XX.X……..9XX.X şeklinde kabul edilmiştir.Dökme Aluminyum Alaşımları da Dövme Aluminyum Alaşımları gibi  Isıl işlenebilir alaşımlar ve Isıl İşlenemez Alaşımlar olarak 2 gruba Ayrılır.

Sonuç olarak, Dövme aluminyum alaşımları plastik şekil verme ile şekillendirilebilen ,çökelme sertleşmesiyle veya gerilme sertleştirmesiyle mukavemet kazanabilen ve standart olarak 1XXX,2XXX,3XXX,4XXX…….9XXX şeklinde ifade edilen alaşımlardır. Dökme aluminyum alaşımları ise plastik şekil vermeye uygun olmayıp daha çok döküm ile şekillendirme için uygun olan aluminyum alaşımlarıdır.Bileşimlerinin Ötektik çevresinde olması istenir.

2-Aluminyum Alaşımlarında Numune Hazırlama Nasıl Yapılır?

Metalografi için numune hazırlama işlemi genellikle kesme işlemi ile başlar. Eğer aluminyum numunede ölçüm yapılacaksa aluminyum numune tüm yapının özelliklerini temsil edecek şekilde ana yapıdan daha küçük boyutlarda kesilir.Bu kesme işlemi hassas bir cihaz tarafınfan gerçekleştirilir.Daha sonra kesilen ve boyutu küçültülen numune sıcak veya soğuk monte işlemi uygulanır.Soguk monte işlemi oda sıcaklığında termoplastik reçine ve katalizör kullanılarak yapılır. Sıcak monte işlemi ise 150-170 basınç altında termoset reçine kullanılarak yapılan monte işlemidir.Monte işleminden sonra elle tutulabilir boyutlara gelen numuneye zımparalama uygulanır. Zımparalama işlemi kalın taneli zımparadan başlayarak ince taneli zımparaya kadar numunenin yüzeyini istenilen düzgünlüge gelene kadar devam eder.Zımparalama işlemi sonunda parlatma işlemine geçilir. Her metalin kendine özgü bir parlatma sıvısı vardır.Bu sıvı ve numune parlatma cihazı yardımıyla numune yüzeyi ayna gibi olana kadar parlatma işlemine devam edilir. Yüzeyi itina ile parlatılmış yüzeye dağlama yapılır. Dağlama numunenin parlatılan yani incelenecek yüzeyinin bir asit yardımıyla yakılması işlemidir. Bu yüzeye asit uygulandığında incelenecek aluminyum içerisindeki daha aktif fazlar asitle reaksiyon vererek aşınacaktır. Aşınan bu bölgelerden ışık direk kırılamayacağı için bu bölgeler mikroskopta karanlık görünecek ve böylece farklı fazları birbirinden ayırmak kolaylaşacaktır.

   5-KAYNAKLAR

1-Prof.Dr.Adem Bakkaloğlu-Prof Dr.Nurhan Cansever Malzeme 2 Ders Notları

2- Doc.Dr Ergün Keleşoğlu Faz Diyagramları Ders Notu

3- William F. Smith 2006, " Malzeme Bilimi ve Mühendisliği " (Çevirien :  Nihat G. Kınıkoğlu)